Presteren onder druk niet voorbehouden aan sportwereld

Bij het horen van de term ‘presteren onder druk’ wordt meestal direct de link gelegd met topsporters. In de afgelopen twee jaar bleek dat de druk niet alleen op de sportvloer hoog is, maar ook binnen de gezondheidszorg, en dat zonder voorbereiding zoals de sporters normaliter doen. Nadat in maart 2020 ook Nederland ten prooi viel aan de coronapandemie werden er vanuit de samenwerkingsrelaties al snel contacten gelegd met experts van het TeamNL centrum van BrabantSport. De sportpsychologen Joyce Jansen en Joost Pluijms brachten hun kennis over op personeel en management van zorginstellingen en ziekenhuizen. In het afgelopen jaar verzorgden zij maar liefst 16 masterclasses voor in totaal 320 personen. Een van de deelnemende ziekenhuizen is het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in onze provinciehoofdstad. Manager bedrijfsvoering van het JBZ, Joost van de Mortel (45), vertelt er graag meer over.

Om te beginnen, hoe gaat het in jouw ziekenhuis op dit moment?

“Het is erg druk en vol, met zowel COVID patiënten als reguliere patiënten. Zo druk, dat (te) veel patiënten met niet-acute zorg naar achteren moeten worden geschoven om ruimte te maken voor de spoedopnames. Dat is buitengewoon vervelend voor deze mensen, maar we zitten op een maximale bezetting. Ondanks dat (gelukkig) de besmettingen aan het dalen zijn, zien we dit nu nog niet direct terug is de bedbezetting. We hebben vanaf het begin van de coronacrisis nog steeds geen adempauze gehad. Ook vanwege het feit dat als het aantal corona patiënten daalt we al weer aan de slag gaan met ‘ herstel’ van de zorg.”

Wat was de aanleiding voor jullie om onze masterclasses in te gaan zetten?

“Eigenlijk was de aanleiding een gesprek dat ik had met Joyce Jansen. Joyce en ik kennen elkaar via het Sportmedisch centrum van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Samen voorzien we hier in de topsportbegeleiding aan het heren turnprogramma. Al tijdens de eerste golf was er sprake van een enorme piekbelasting. We hadden ons eigen psychologieteam al ingezet om ons personeel bij te staan voor mentaal support. Vanuit ook mijn eigen kennis en ervaring in de topsport weet ik dat na een piekbelasting herstel heel belangrijk is. Dit herstel stond onder druk omdat er geen rust in het vooruitzicht was, want ook de reguliere zorg moest ingehaald worden. Daarnaast is het ook niet gezond om eerst maximaal te moeten pieken om vervolgens in een zwart gat te vallen. Dat is ongeveer hetzelfde als een topsporter na de Olympische spelen geen doel meer lijkt, te hebben. We moesten in vorm blijven en energie en veerkracht behouden. Vanuit rampen en trauma ervaring werd tevens gewaarschuwd voor PTSS. Vanwege de ervaring van deze processen en de overeenkomsten met de topsport besloten we om hier met het TeamNL centrum van BrabantSport mee aan de slag te gaan. Eerst met een pilot voor de zomer met leidinggevenden die samen met hun medewerkers in de directe COVID zorg hadden gestaan of directe effecten hiervan hadden bemerkt. (Enthousiast) Dat werd een succes! Op de vraag of we hier mee verder moesten, kwam een volmondig JA. Omdat Joyce in die fase geen tijd kon vrijmaken is haar collega Joost Pluijms gekomen. Hij heeft geweldig werk verricht, juist vanwege de bewustwording die hij creëert en de praktische, toepasbare oplossingen. Als mensen nu horen dat er weer een sessie van hem komt, schuift iedereen aan om naar zijn praktische tips te luisteren!”

Wat voor tips zijn dat dan?

“Ik was onlangs zelf bij een masterclass en leerde daar dat ik weliswaar de zaken goed op orde kan hebben qua organisatie van herstel, maar dat de uitvoering dan vaak toch anders blijkt. Dat was een eyeopener. Vermoeidheid is ook bij ons binnengeslopen, waarbij veel collega’s merkten dat zij zelfs na de zomervakantie nog moe en zelfs prikkelbaarder waren. Naast inzicht kregen we echt handzame tips van Joost. Bijvoorbeeld om zaken die uitgevoerd moeten worden maar eens op 50% van de snelheid te doen, om zo bewustwording en focus te creëren. (lachend) Ook kregen we de tip om de ‘pauzeknop’ uit te printen en die zichtbaar ergens op te hangen of op te schrijven. Heel nuttig bleek ook de tip om de 4-4-4 ademhaling toe te passen. Vier seconden inademen, vier seconden vast houden en vier seconden uitademen en dat vier keer op rij. Joost raakte precies de juiste snaar met deze masterclass.”

Helpt het je ook in je privéleven?

“Honderd procent. Drukte op het werk kan ook verstorend werken in je thuissituatie, en dat is in de afgelopen 1.5-2 jaar ook echt wel gebeurd. Met de wetenschap uit de geleerde lessen voer ik nu ook hele concrete gesprekken met mijn vrouw over het herstel en vergroten van veerkracht. Zij is zelf ook erg druk maar we kijken samen naar wat er echt toe doet. De masterclasses zijn wat mij betreft ook uitstekend in te zetten binnen het bedrijfsleven. Zelf geef ik masterclasses aan bedrijven over cultuur binnen de organisatie. Over de wijze waarop je je team in kunt richten om succesvol te zijn voor medewerkers en de organisatie. Met name voor de high-performance organisaties zijn de masterclasses van het Team NL centrum van BrabantSport zeer waardevol denk ik zo. Bij bijvoorbeeld een KPMG is de werkdruk ook vaak (erg) hoog. Ook daar geldt dat je niet altijd ‘aan’ kan staan. Om te pieken moet je mentaal en fysiek goed in je vel zitten. Ook managers. Joost vatte dit prima samen door de opmerking dat als een topsportcoach moe is, dit ook invloed heeft op prestatie van de sporter.”

Wat heb je – naast je rol via je werk – zelf met sport?

“Op de mountainbike en de racefiets ga ik er graag op uit. Daarnaast is een balletje trappen of wat basketballen met mijn zoon een sportieve invulling. Via het Sportmedisch centrum werk ik samen met onder andere de basketballers van Heroes Den Bosch, de voetballers van FC Den Bosch en Team Jumbo-Visma. Kortom ik heb wel wat met de sportwereld, en dat is in deze tijd ook een welkome afwisseling.”